توبه از گناهان!

✍ غیر از أئمهٔ معصومین ‹علیهم‌الصلوةوالسلام› كم‌تر انسانى يافت مى‌شود كه در طول عمر خويش گِرد گناه، نگرديده باشد. برخی می‌دانند که گناه‌کار بوده‌اند و متنبّه شده و توبه می‌کنند؛ اما برخی هم از گناهان خود بی‌خبرند و چه‌بسا قربةًإلي‌الله مشغول گناه می‌شوند.

😇 اخیرا یادداشتی را خواندم که حاوی تهمت‌هایی، نثار یک‌نفر بود؛ با این توضیح و استدلال نویسنده که [افرادی با سابقهٔ گناه‌کاری، هرچند توبه‌کار بوده‌باشند، هیچ‌گاه واجد صلاحیت جهت کنش‌گری انقلابی نخواهند بود، چراکه در بزنگاه‌های سیاسی، سقوط می‌کنند]. جالب این بود که نویسنده محترم، گناهی که به‌واسطهٔ همین یادداشت خودش، درحال ارتکاب آن است را نمی‌بیند و به‌وسیلهٔ گناه (تهمت)، از سابقه گناه شخصی که حدود یک دهه پیش توبه‌کار بوده و ازقضا جناب نویسنده از جزئیات آن‌ها هم آگاهی ندارد، سخن می‌راند.

❓پس تکلیف توبه‌کاران چه می‌شود؟

✍ باید عرض شود که هم قرآن و هم روایات و کلمات بزرگان، تکلیف ما را روشن کرده است.

💠 خداوند متعال در قرآن می‌فرماید: {مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا}؛ (یعنی اگر کسی توبه کرد و دوباره ایمان آورد و کار نیک انجام داد، خداوندمتعال بدی‌های او را به نیکی تبدیل می‌کند).

😯 نکته بسیار ظریفی که در این آیه وجود دارد این‌است که خداوندمتعال نمی‌گوید [گناهانش را می‌بخشم]؛ می‌فرماید [گناهانش را تبدیل به ثواب می‌کنم]؛ یعنی اگر هزار گناه هم کرده باشد و بعد از آن‌ها توبه کرده و ایمان و عمل صالح انجام بدهد، همه آن گناهان، به نیکی تبدیل می‌شود؛ یعنی عوض آن هزار گناهی که از آن‌ها توبه کرده، هزار کار ثواب برایش نوشته می‌شود.

➕ در احادیث متعددی هم این مطلب مورد تأکید قرار گرفته که به دو مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

سلیمان‌بن‌خالد می‌گوید: آیه‌ی {إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ} را برای امام صادق ‹علیه‌السلام› تلاوت کردم؛ امام فرمود: «آیه در حقّ شماهاست. روز قیامت، مؤمن گناهکار، به درگاه خداوند آورده شود، فرشته‌ی مأمور حساب، او را بر همه‌ی خطاهایش، و از زمان و ساعت وقوع گناه خبر می‌دهد و بنده‌ی مؤمن، چاره‌ای جز اعتراف ندارد. خداوند خطاب می‌کند: «ای بنده‌ی من! من آبروی تو را در دنیا حفظ کردم، امروز هم گناهانت را بخشیده، و آن‌ها را تبدیل به حسنات می‌کنم». امام افزود: «آن‌گاه نامه‌ی عمل مؤمن در برابر دیده‌گان مردم به نمایش گذاشته می‌شود و همه می‌گویند: «سبحان‌الله! عجب بنده‌ای که حتّی یک گناه در پرونده‌ی او نیست. این است معنی آیه‌ی فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ».

همچنین از امام رضا ‹علیه‌السلام› نقل شده که فرمودند: «در روز قیامت، که خداوندمتعال مؤمنین را در موقف و برای حساب قرار می‌دهد تا أعمال‌شان را بر او عرضه کنند، مؤمن به پرونده‌ی اعمال خود نگاه می‌کند و اوّل‌چیزی که در آن می‌بیند، سیّئات و گناهان است؛ چهره‌اش دگرگون و ناراحت می‌شود، بندبند بدنش می‌لرزد. پس از آن، حسناتش عرضه می‌شود و خوشحال و مسرور می‌گردد. دراین‌هنگام خداوند متعال به مأمورین خود دستور می‌دهد که سیّئات و گناهان او را تبدیل به حسنات و نیکی بگردانید و به خلایق نشان دهید. پس از این لطف الهی مردم که چنین می‌بینند می‌گویند: [آیا این مؤمنین یک گناه هم نداشتند که تمام پرونده‌شان، حسنات است؟] و این‌است معنای آیه شریفه که می‌فرماید: یُبَدِّلُ اللهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ.»

🧐 سیره بزرگانِ ما، در مواجهه و برخورد با افراد توبه‌کار چگونه بوده است؟

😮 شاید بهترین مثال برای این مسأله، مرحوم علامه جهانگیرخان باشد. جهانگیرخان قشقایی، تا سنّ ۴۰سالگی، اهل گناه بود؛ اما با یک تلنگر، توبه کرد و به یکی از بزرگانِ عالَم اسلام تبدیل شد.

←← شهید مطهری ‹رحمةالله‌علیه› درباره ایشان می‌گوید: «مرحوم جهانگیرخان، علاوه.بر مقام علمی و فلسفی، در متانت و وقار و انضباط اخلاقی و تقوا، نمونه بوده است. تا آخر عمر در همان لباس عادی اولی خود باقی بود و فوق‌العاده مورد ارادت شاگردان و آشنایان قرار داشت».

←← آیةالله حاج آقا رحیم ارباب(ره) نیز در مورد ایشان می فرماید:…

←← آیةالله حاج‌آقا رحیم ارباب ‹رحمةالله‌علیه› نیز در مورد ایشان می‌گوید: «مرحوم خان، در اتقان، مردی بود کم‌نظیر که من مثل او را ندیدم. جامع حکمت، معقول و منقول؛ بسیار خوش‌اخلاق نسبت به طلاب؛ بسیار مهربان و در تربیت آن‌ها کوشا بود. روز چهارشنبه درس ایشان به وعظ و اخلاق اختصاص می‌یافت. مردی بود منیع‌الطبع، از کسی پول قبول نمی‌کرد، حتی هنگامی‌که نیاز داشت، یا مقروض بود. از عرفان، بهره‌های کافی و وافی داشت و خود، عارفی وارسته بود».

←← آيت‌الله شيخ جعفر سبحاني درباره ايشان آورده‌اند كه: كان فقيها إماميا، أصوليا، فيلسوفا متبحّرا

←← آقا بزرگ تهرانی ‹رحمةالله‌علیه› نیز می‌گوید: «جهانگیرخان، چنان کوشید که به أعلیٰ درجاتِ علم، دست یافت…؛ از سایر بلاد، به قصد استفاده از حوزهٔ درسش، شتافتند».

✍ اما پاسخ به یک شبهه:
🔻 متأسفانه برخی از طلاب، به‌جای پاسخ به شبهه، گاهی خودشان تولیدکنندهٔ شبهه می‌شوند. آیه‌ای داریم که می‌فرماید: {لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ}؛ این آیه درباره موضوع امامت است و می‌فرماید اگر کسی ظلم کند، به عهد ما (یعنی امامت و خلافت) نمی‌رسد؛ چون «گناه» هم، ظلم است؛ بنابراین کسی‌که گناهی در عمر خودش مرتکب گناه شده، نمی‌تواند امام و جانشین خدا باشد و به‌همین دلیل هم می‌گوییم فقط معصوم ‹علیه‌الصلوةوالسلام› می‌تواند جانشین خدا باشد و غیرمعصوم نمی‌تواند جایگاه امامت را داشته باشد. بنابراین این آیه، ارتباطی به موضوعات دیگر ندارد. یعنی مرحوم جهانگیرخان قشقایی، با آن‌همه مقامات، نمی‌تواند به امامت برسد، چون اهل گناه بوده است. اما این آیه نمی‌گوید اگر کسی اهل گناه بود، دیگر نمی‌تواند فقیه و عارف و… بشود؛ به این دلیل که شرط این جایگاه‌ها، عصمت نیست.

😐 اما تذکر نهایی به خودم و همه دوستان کنش‌گر و مجاهد انقلابی:

✅ مرحوم کلینی و شیخ مفید، روایتی از امام صـادق ‹عليه‌السلام› نقل کردند که حضرت فرمودند:
«خداوند دانست كه براى مؤمن، ‹گناه› بهتر از ‹عُجب› و خودپسندى است و اگر چنين نبود، خداوند هرگز مؤمنى را به گناه مبتلا نمى‌كرد.»

💯 به قول خواجه عبداللّه انصارى: إلهى … من غلام آن معصيتم كه مرا به «عُذر» آورد و از آن طاعت بيزارم كه مرا به «عُجب» آورد.

🤲 أعاذَنَا اللَّهِ مِنْ شُرُورِ أَنْفُسِنَا وَ مِنْ سَيِّئَاتِ أَعْمَالِنَا
.

عضو شوید 👈

🔰 کانال شیخ فرهاد فتحی 🔰

.