⚡️روش نهی از منکر امام سجاد (علیه السلام)
🔻روایتی در کتاب کافی و من لا یحضره الفقیه درباره نهی از منکر امام سجاد (علیه السلام) نقل شده است که لطافت و ظرافت برخورد امام (علیه السلام) با منکرِ مرسوم در جامعه را نشان می دهد.
سدیر صیرفی به همراه پدر و پدربزرگ و عمویش به حمام می روند در حالی که بدون شلوار و عریان بودند. از این روایت استفاده می شود که در آن زمان، لخت وارد حمام می شدند.
امام سجاد (علیه السلام) در رختکن حمام با آنها مواجه می شوند و با مقدمه چینی و طی چند مرحله آنها را از این منکر نهی می کنند.
🔹مرحله اول: امام با آنها صمیمی می شود.
امام (علیه السلام) در مواجهه با پدیده ناپسند شروع به تحقیر نمی کند و ابتدا با آنها صمیمی می شود و از محل زندگی آنان سؤال می کنند. پرسش از منطقه محل زندگی، نوعی ایجاد صمیمیت است.
🔸«عن حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ أَبِي وَ جَدِّي وَ عَمِّي حَمَّاماً بِالْمَدِينَةِ فَإِذَا رَجُلٌ فِي بَيْتِ الْمَسْلَخِ فَقَالَ لَنَا مِمَّنِ الْقَوْمُ فَقُلْنَا مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ فَقَالَ وَ أَيُّ الْعِرَاقِ قُلْنَا كُوفِيُّونَ»
(حنان بن سدير از پدرش روايت كرده كه گفت: من و پدرم و جدّم و عمويم در مدينه وارد حمّامى شديم در قسمت رخت كن با مردى روبرو شديم، و او بما گفت: از كدام طايفهايد؟ گفتيم از مردم عراق هستيم پرسيد از كدام ناحيه عراق؟ جواب داديم كوفى هستيم.)
🔹مرحله دوم: امام آنها را مدح می کنند.
پس از آنکه می گویند: کوفی هستیم، امام (علیه السلام) از کوفیان و دین داری آنها مدح می کند.
🔸«فَقَالَ مَرْحَباً بِكُمْ يَا أَهْلَ الْكُوفَةِ أَنْتُمُ الشِّعَارُ دُونَ الدِّثَارِ»
(امام گفت: مرحبا بر شما اى أهل كوفه خوش آمديد، شما محرميد مانند جامۀ زيرين و نزديك و چسبيده به تن، نه لباس رویی)
«شعار» به معنای لباسی است که بدن چسبیده است و «الدثار» لباس رویی است. امام (علیه السلام) بیان می کند: این قدر شما دیندار هستید که به دین یا اهل بیت چسبیدید و شما آدم های خاص و مخلصی هستید.
🔹مرحله سوم: امام درباره نوع پوشش آنان سؤال می کنند.
پس از ایجاد صمیمیت و مدح آنان، امام (علیه السلام) امر به شلوار پوشیدن نمی کند و با لحن ملایمی سوال می کند: چرا شلوار نپوشیدید؟
🔸 «ثُمَّ قَالَ مَا يَمْنَعُكُمْ مِنَ الْأُزُرِ»
🔹مرحله چهارم: نقل روایت از رسول خدا در خصوص منکر کشف عورت
امام (علیه السلام) برای تأثیر گذار بودن روایت پیامبر (صلی الله علیه وآله) مقدمات متعدّدی را بیان می کند و پس از آن ضربه نهایی را می زند و می گوید:
🔸«فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) قَالَ عَوْرَةُ الْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ حَرَامٌ»
(همانا رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: ديدن عورت مؤمن بر مؤمن ديگر حرام است.)
🔹مرحله پنجم: امام پارچه ای در اختیار آنها قرار می دهد.
در انتها نیز خود امام (علیه السلام) عهده دار حل مشکل می شود و پارچه ای را در اختیار آنها قرار می دهد.
🔸 «قَالَ فَبَعَثَ إِلَى أَبِي كِرْبَاسَةً فَشَقَّهَا بِأَرْبَعَةٍ ثُمَّ أَخَذَ كُلُّ وَاحِدٍ مِنَّا وَاحِداً ثُمَّ دَخَلْنَا فِيهَا»
(سدیر گوید سپس به پدرم کرباسی داد و پدرم کرباس را چهار قسمت کرد و هر کدام قسمتی را پوشیدیم و وارد حمام شدیم.)
📚 الکافي ج ۶، ص ۴۹۷ و من لا يحضره الفقيه، ج ۱، ص ۱۱۸.