گزارشی از یک اتاق در کلاب هوس

شب گذشته دکتر ظریف پس‌از ۲سال، برای اولین‌بار دربارهٔ موضوعات مختلف، در یکی از اتاق‌های کلاب‌هاوس، به‌مدت ۷ساعت گفت‌وگو کرد که قصد دارم نکاتی را پیرامون آن، در چند بخش، خدمت‌تان عرض کنم:

⟨1⟩ مدل گفت‌وگوی کلاب‌هاوسی

کلاب هاوس، پلتفرمی صوتی است که از اوائل انتشار آن یعنی اسفند سال ۱۳۹۹، توجه بسیاری از کنش‌گران عرصه‌های مختلف را جلب کرد. در أیام انتخابات، اتاق‌های مهمی با حضور تعدادی از سیاست‌مداران و چهره‌های برجسته کشوری در کلاب‌هاوس برگزار شد، اما به‌دلیل این‌که بستر و فضای این پلتفرم، مدل خاص خودش را دارد، کم‌تر کنش‌گری توانست در آن حیات پیدا کند و دوام بیاورد. حتی برخی چهره‌های مهمّ روحانیت، خوانندگان، مجری‌ها و مداح‌ها که در سایر پلتفرم‌ها مخاطبان زیادی داشتند و دارند، نتوانستند حضور موفقی را در کلاب‌هاوس تجربه کنند و آن را تَرک کردند.

⟨2⟩ اهمیت فضای کلاب‌هاوس

درباره این‌که چرا کسی در جایگاه و منزلت ظریف، بین این‌همه پلتفرم پُرمخاطب، کلاب‌هاوسِ کم‌مخاطب را انتخاب می‌کند، باید گفت هرچند کلاب‌هاوس مخاطبین کمی دارد و در طول شبانه‌روز چیزی حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزارنفر مخاطب فعال دارد که نهایتاً ۱۰ هزار نفرشان جزو مخاطبان جدی آن هستند، اما تعداد افراد مهم و تأثیرگذارِ حاضر و فعال در آن (که هرکدام صاحب ترییون‌هایی بعضاً با مخاطبان میلیونی هستند) کم نیست. بنابراین صرف زمان ۷ساعته برای ظریف در یک گفت‌وگوی کلاب‌هاوسی، جهت رساندنِ آسان، سریع و رایگانِ صدایش به همه اهالی مجازی، انتخابی آگاهانه و هوشمندانه است.

⟨3⟩ محتوای سخنان ظریف

ظریف مطالب متنوعی را مطرح کرد؛ از ماجرای کشتی «کارن ای»، تا اجماع امنیتی علیه ایران؛ از قطعنامه ۱۹۲۹، تا قطعنامه ۱۶۲۷؛ از اکبریِ جاسوس و اختلافاتش با CTBT؛ از این‌که تمام مذاکرات و صورت‌جلسات را برای رهبری می‌فرستاده و رهبری گاهی نظرات‌شان را نسبت به آن اعلام می‌کردند؛ از مطرح‌شدن هولوکاست توسط احمدی‌نژاد در سازمان ملل؛ از انتخابات سال۹۲، تا سخن از این‌که می‌خواستند اجماع امنیتی علیه ایران بشکند و به‌همین دلیل مذاکره کردند و هدف‌شان در مذاکرات، صرفاً برداشتن تحریم‌ها نبود؛ از این‌که در مذاکرات، اولین ضربه را از روسیه خوردند که گفتند تمام نیاز بوشهر برای تمام دوره حیاتش را تأمین کردیم، تا تکرار سخن «سیاست، علم امکانات است نه علم آرزوها»؛ از تیترهای کیهان علیه برجام، تا تیکه به محمودکریمی بابت بلدبودن زبان انگلیسی؛ از این‌که اگر برجام خیانت است چرا پاره نمی‌کنید، تا نقد سردار نقدی که گفته بود کدام آدم عاقلی در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند؛ از این‌که در روابط بین‌الملل تضمین وجود ندارد، تا نقد گفتمان جلیلی و…

⟨4⟩ نقدهای ما به سخنان ظریف

نقد شکلی به این گفت‌وگو:

هیچ مخالفی را به استیج راه ندادند و آن‌جا کاملا تحت صیانت موافقین ظریف بود و سؤالاتی که مطرح می‌شد، نوعاً در راستای نقد جدّی ایشان نبود.

اما نقد محتوایی:

۱) چرا دقیقاً روز رونمایی و قدرت‌نمایی موشک فتّاح، این جلسه برگزار می‌شود و رسانه‌ها به‌جای پرداختن به این دستاورد، به سخنان ظریف می‌پردازند؟! نمی‌خواهم بگویم تعمدی از سوی برگزارکنندکان بوده؛ اما اگر دقت رسانه‌ای داشتند، چنین روزی را برای این گفت‌وگوی چالشی انتخاب نمی‌کردند!

۲) ظریف، هیچ اشتباهی را گردن نگرفت؛ چه اشتباهات خودش و چه اشتباهات دولت را. جالب آن‌که تمام دستاوردها را محصول خودشان می‌داند و به‌نفع خودشان مصادره می‌کند و همچنین در مقابل، تمامی ضعف‌ها و کاستی‌ها را هم به دیگران نسبت می‌دهد! لاأقل انصاف حکم می‌کرد که سهمی هم برای کوتاهی‌های خودشان قائل باشد و اندکی هم از مردم عذرخواهی کند. آقای ظریف و دولت روحانی (که هم نسبت به نظام حکمرانی ایران، آشنایی و اطلاعات کافی داشتند و هم نسبت به اروپا و آمریکا) و می‌بایست نسبت به تحقق وعده‌ها در عین وجود موانع داخلی و خارجی آمادگی می‌داشتند، اما متأسفانه با سوءاستفاده از ضعف حافظه تاریخی مردم، مثل همیشه، دست پیش را گرفتند و تمام آن‌چه که در دو دولت گذشته مرتکب شدند را به‌عنوان هنرهای خود، فاکتور کردند!

۳) آقای ظریف! شما طوری وانمود کردید که انگار رهبری، نه‌تنها موافق کلّیّت برجام بودند، بلکه با جزئیات آن هم همراه و موافق بودند؛ چون امکان مخالفت داشتند و همین‌که مخالفت نکردند، بنابراین همراه و موافق برجام و جزئیات آن بودند! درحالی‌که ایشان در دیدار دانشجویان فرمودند:
“شما که چشم دارید، ماشاءالله هوش دارید، همه چیز را میفهمید! آن نامه‌ای را که من نوشتم نگاه کنید، ببینید تصویب چه جوری است؛ شرایطی ذکر شده که در این صورت این [توافق] تصویب میشود. البتّه اگر چنانچه این شرایط و این خصوصیّات اجرا نشد، اِعمال نشد، وظیفه‌ی رهبری این نیست که بیاید وسط و بگوید برجام نباید اجرا بشود.”
رهبری همیشه به رأی مردم احترام گذاشتند. رهبری نظر خودشان را مشورت دادند، ولی استبداد در رأی نداشتند؛ چون این‌جا مردم‌سالاری دینی است، نه دیکتاتوری که فقط نظر یک‌نفر حاکم و مؤثر باشد.

۴) شما فرمودید در روابط بین‌الملل تضمین وجود ندارد؛ ولی در زمان مسئولیت‌تان، عباس عراقچی که آن زمان رئیس ستاد پیگیری برجام بود نامه کری را «دارای تعهد حقوقی و سیاسی» دانست و گفت: “این یک نامه معمولی نیست. در روابط بین‌الملل، نامه دو نفر، تعهدآور است که یکی نامه رئیس دولت است و دیگری نامه وزیر امور خارجه. این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است” و یادمان نمی‌رود که از دل صحبت‌های معاون شما، تیتر «امضای کری تضمین است» بیرون آمد و شما تا یک‌سال هیچ واکنشی نسبت به آن نشان ندادید و گویا مسرور از این‌همه بَزَک بودید!

۵) فرمودید حکومت ما همیشه درحال مذاکره بود؛ بله، اما مسأله‌ای که تلاش دارید آن‌را به حاشیه برانید «ادعای رفع تحریم‌ها» از سوی شما و دولت روحانی بود. در مذاکرات سابق، هیچ ساده‌لوحی مثل روحانی نبود که اعلام کند: “امروز اعلام می‌کنم که طبق برجام، همه تحریم‌ها در دی ۹۴ روز اجرای #برجام، بالمره لغو می‌شود و نه تعلیق”؛ ولی شما و دولت‌تان گفتید و پس‌از نتیجه‌ای که به اذعان خودتان «تقریباً هیچ» بود، با کمال تأسف، به‌جای عذرخواهی، مثل همیشه، دست پیش را گرفتید!

۶) فرمودید ترامپ می‌خواست با شما دیدار کند، ولی اجازه ندادند. کاش بفرمایید چه کسی اجازه نداد؟ چگونه می‌شود شما برای احوال‌پرسی و دست‌دادن با اوباما که در آن‌روز کارنامه بدتری از ترامپ داشت، اجازه نمی‌گیرید، اما برای دیدار با ترامپ، اجازه می‌گیرید؟!

۷) شما مکرراً از آقای روحانی دفاع کرده‌اید و می‌کنید؛ شاید با این امید که وعده‌های ۸سالهٔ دروغین او به مردم و همه مشکلات ناشی از فضاحت مدیریتی کابینه دوازدهم و سیزدهم از خاطر ما مردم برود و گویا آن‌قدر این تعریف‌ها به جان جناب حسن روحانی می‌نشیند که وسط گفت‌وگوی کلاب‌هاوسی شما، پیام صادر می‌کند و می‌گوید “شهادت می‌دهم که ظریف، رسول امین نظام بوده و هست”؛ ولی شما نمی‌دانید که تأیید شما از سوی مسبب مشکلات کشور، بدتر از صد فحش است.

✍ در آخر به آقای ظریف می‌گویم: به‌مدت ۸سال، اداره این کشور در اختیار شما بود، اما کشور را با بالاترین تورم پس‌از جنگ جهانی دوم، و بدهی‌های نجومی، تحویل دادید. هرچند تعدادی از حامیان‌تان برای‌تان تیتر می‌زنند و خوش‌شان خواهد آمد و خوش‌تان خواهد آمد؛ اما بسیار بعید است که این مردم رنج‌دیده، از این سوراخ، مجدداً گزیده شوند و آن ۸سال دوران سیاه دولت روحانی و مشکلات آن دوره، از یادشان برود. یاعلی…
.